Designed 2016 by Leen.zelf
Een stukje historie
 
Pagina van L1 en A3 van Wingerden


Op de volgende pagina vind U de eerste foto's van de scooter zo als hij uit de schuur kwam en in mijn hobbyschuur werd afgezet. Ik heb mij eerst enkele avonden en weekenden ingelezen op interne om uit te zoeken waar deze scooter werd gemaakt. Ook ging ik op zoek naar documentatie en was ook benieuwd of er voor deze scooter ook nog onderdelen te koop zouden zijn. Het bleek al snel dat er nog heel veel scooters zijn en dat onderdelen wel een probleem aan het worden is omdat er heel veel clubs deze opkopen. Motorbeurzen vind je in bijna iedere wat grotere plaats.
Het Tsjechische woord voor scooter is skutr. Ik associeer het woord scooter met een moderne scooter, een Aprila, Piaggio en Vespa. Het woord skutr spreekt mij veel meer aan, ik houd het daarbij. Ik heb in het hoofdstuk -Documentatie- verschillende informatie opgeslagen. De gegevens van deze skutr vind je hier onder.

Een korte geschiedenis van de CEZETA in de Hollandse versie de LA BOHEME genoemd. In het Tsjechies schrijf je het woord scooter als SKUTR wat ik in deze pagina's dan ook gebruikt.

De ontwikkeling en productie van scooters, die comfortabel in gebruik zou zijn, bescherming bieden tegen slecht weer en in de buurt komen van een auto, dat is het doel van alle motoren fabrikanten, en Ceská Zbrojovka ("CZ") was geen uitzondering.
De constructeur JF Koch was beroemd in de toenmalige Tsjechoslowakije voor zijn werk met Pragovka, het resultaat is een mooie motor genaamd de Praga 500 BD. In 1947 presenteerde hij zijn visie van een moderne scooter aan de Praagse Motor Show. Dit zorgde voor grote belangstelling onder de bezoekers dankzij zijn sierlijke vorm, en kreeg het de bijnaam "Vlaštovka".

Ceská Zbrojovka, CZ, begon met de ontwikkeling van hun scooter in 1950, niet in Strakonice, maar in hun werkplaatsen in Ceske Budejovice. Bij de start werden vier prototypes gebouwd, afkomstig van de ingenieurs Ing Hausman, Ing Kejval en de eerder genoemde JF Koch. Het prototype van Ing. Hausman heette "Rodeo" had een interessante gepatenteerd dragend rek en ontwerp een carrosserie die gemakkelijk tot de motor.toegang gaf.

Deze nieuwe skutr werd voor het eerst getoond in 1956, en in het volgende jaar begon de productie in Ceske Budejovice. De eerste 300 scooters werden gemaakt en verkocht in 20 landen over de hele wereld.
De grote ronde gestroomlijnde vorm, in contrast met de relatief kleine wielen, leidde al snel dat automobilisten het de bijnaam 'prase’, het varken gaf.
Het hele concept van de scooter was om maximaal comfort te geven aan de bestuurder en bood de meest effectieve bescherming bij slecht weer. Daarvoor had de Cezeta voetpedalen en een groot voorpaneel en als extra optie een plexiglas scherm. Onder het dashboard is een kastje met zekeringen, reserve lampen etc. Een accu was geplaatst achter de motor in de carrosserie. Bergruimte was ook beschikbaar onder het zadel. Het achterwiel is nauwelijks zichtbaar, en met een swing arm uitgevoerd. Het achterwiel had geen schokdemper maar rubbers als ophanging, maar het voorwiel had 1 schokbreker en aan de linkerkant van de vork een rubber ophanging. Beide wielen hadden afmetingen 3.25x12 "en onderling verwisselbaar waren. De motor unit was een Jawa CZ 175 Type 356 met een vermogen van 5.9kW (7.9hp) en kenmerkende dubbele uitlaten.
Aan de tweede uitvoering werd de originele motor gebruikt maat werd een nieuwe carburateur Jikov 2924 SD 14b gebruikt.
Voor het staande deel, versmalt de neus ongeveer in dezelfde grootte als de achterkant van de scooter tot de benzinetank,die heel ongewoon, boven het voorwiel geplaatst. Een instrumentenpaneel toonde snelheidmeter, controle- en waarschuwingslampjes. Dit paneel was voorzien van een haak om een tas aan te kunnen hangen en na 1958 werd een rekje op de tank toegevoegd voor het vervoer van maximaal 15kg bagage.
In 1958, werd een aantal wijzigingen aangebracht. Het Cezeta logo werd veranderd van chroom naar plastic. De uitlaten veranderden (in lijn met motoren van het bedrijf). Extra accessoires kwamen beschikbaar zo als een plexiglazen scherm en een drager voor het bevestigen van een reservewiel.
De in de eerste serie geconstateerde problemen van onvoldoende koeling van de motor, die werd verholpen door het toevoegen van een ventilator en het vergroten van de koelribben van het motorblok. De skutr met deze verbeteringen kreeg een nieuwe naam, de type CZ 501/03.

Skutr CZ 175 type 501-03

Het wordt ook onderscheiden van de oudere modellen door zijn tweekleurige carrosserie, een nieuw ontworpen ventilatie panel, wijzigingen en de toevoeging van een klep naar het schakelpaneel, en een nieuwe carburateur.
De ontwikkeling van de skutr werd voortgezet met de introductie van het CZ 175 Type 501/05, die een nieuwe dynamo en startmotor hadden. Noodzakelijk veranderingen in het elektrisch systeem door het gebruik van twee accu’s veranderde de spanning tot 12V. Kick starten bleef mogelijk, het pedaal was beschikbaar maar onder het zadel opgeslagen. In totaal werden ongeveer 43.000 scooters van het type 501 geproduceerd, die tot 1959 werden verkocht voor ongeveer 8000 Kc. In 1960 werd een verbeterde model vrijgegeven.

Skutr CZ 175 Type 502

Op het eerste gezicht lijkt het dezelfde scooter, maar het zijn beslist verschillende producten, de 502/00 en 502/01 werden in 1960 geïntroduceerd. De overeenkomst met het vorige model is dat deze skutr werd voorzien van een klassieke achtervork met twee schokdempers. Het zelfde is ingevoerd bij de voorvork. Een nieuwe motor werd geïntroduceerd, de CZ 175 Type 450 met 7.3kW (9.8hp), merkbaar omdat er slechts een uitlaat in plaats van twee.
6 kleurencombinaties. Een aangepaste 502/06 De Luxe werd aangeboden met luxe afwerking, maar 6V elektra. Men begon een nieuw prototype te ontwikkelen, de CZ 503 uitgerust met de CZ 250 motor, maar plotseling in 1964 besloten de autoriteiten om de productie van skutrs in Strakonice te beëindigen.
In 1963 werd een soort 502/05 scooter verkocht voor 9350 Kc, net iets minder dan de kosten van een auto. Een totaal van 72.000 Type 502 skutrs werden geproduceerd. De skutr was ook de eerste in zijn soort die buiten Tsjechoslowakije werd geproduceerd met de montage in 1960 van de N.Zeta in Nieuw-Zeeland.
Een groot aantal accessoires voor de skutr werd geproduceerd. Zo was het mogelijk een aanhangwagen (PAV 40) en zijspanwagen (Druzeta) toevoegen. Het zijspan was de uiteindelijke constructie geproduceerd door JF Koch.

Terwijl de 502/00 model was uitgerust met een 12V voeding en de dynamo accu en startmotor, de goedkopere 502/01 was een kick starter en had 6V elektra. Naast deze twee modellen, was er ook een 502/05 model De Luxe met een ander stuur.
Geen grote wijzigingen werden aangebracht in de carrosserie, alleen de claxon verplaatst binnen het voor-paneel en richtingaanwijzers werden toegevoegd. Klanten konden kiezen uit
Ten slotte diende de Cezeta ook als basis voor een licht driewielig voertuig, bekend als de "Riksja", en werd officieel aangeduid als CZ 175 Type 505. Ongeveer 6.000 werden er geproduceerd.

Scooter Cezeta Type 506

Vanaf 1964 was er geen Cezeta productie meer. Het gedeelte dat onderdeel uitmaken van 's werelds grootste motorfiets producent, was gekrompen onder communistische leiding en niet in staat om beter dan Japanse fabrikanten te presteren. Fusie met Cagiva hielp niet en de productie eindigde in 1997.
In 2012, is een nieuw soort prototype, de 506 werd gemaakt. Deze maakt gebruik van een groot blok lithium ion-cellen om er een toerscooter van te maken. Een Tsjechisch bedrijf is geregistreerd voor het project (Cezeta motoren sro), en Cezeta heeft de handelsmerken in licentie gegeven aan dit bedrijf. De productie van de een nieuw type de 506 begon in 2013, ongeveer 50 jaar nadat CZ was gestopt.


Nadat de brandweerauto na een opknapbeurt weer terug was gebracht naar NL was ik op zoek naar een nieuw project. Een Tsjechische vriend kwam met de mededeling dat zijn opa nog een oude motor in de schuur had staan die hij naar de oud ijzer boer moest afvoeren. Op zijn vraag of ik er wat in zou zien als vrijetijd besteding had ik gezegd dat hij de motor op weg naar de schroothandel maar even moest laten zien. Het bleek niet zo zeer een motor te zijn maar een motorscooter uit 1959.Voor een kilo Goudse kaas en een liter jonge jenever hadden we een deal. Ik heb er veel plezier aan hebben beleefd, Opa heeft in het dorp vol trots menig oud baasje zijn jenever laten proeven.